Sociale innovatie
Sociale innovatie kun je omschrijven als het gelijktijdig en in onderlinge samenhang vernieuwen en verbeteren van de werkorganisatie, personeelsbeleid en de arbeidsrelatie. Het begrip sociale innovatie is ontstaan omdat er vroeger nogal eenzijdige aandacht was voor technologische innovatie. Inmiddels is uit onderzoek gebleken dat je juist met sociale innovatie ook veel productiviteitswinst kunt behalen.
Bedrijven zullen in mijn ogen ook wel moeten want de arbeidsproductiviteit moet omhoog. Over de hele linie is er sprake is van ontgroening en vergrijzing. Bedrijven zullen dus moeilijker aan personeel kunnen komen. Op dit moment zitten we nog in een recessie, maar als deze voorbij is ontstaan er echt grote problemen. Het aantal vacatures zal na de recessie alleen maar toenemen. We zullen dan met minder mensen dezelfde arbeidsproductiviteit moeten behalen om ons niveau van welzijn en sociale zekerheid te behalen. Dus ook op het niveau van de maatschappij betekent het dat de arbeidsproductiviteit omhoog moet. En een hogere productiviteit vereist gemotiveerde werknemers.
Mensen vragen mij wel eens wat ze moeten doen als ze iets willen met sociale innovatie. Heel simpel, vraag eens aan je medewerkers hoe hun werk beter kan worden georganiseerd. Zodat de productiviteit omhoog gaat, en ze meer plezier in hun werk hebben. En als die productiviteit omhoog gaat, en je praat er met elkaar over, dan kun je meteen ook knelpunten wegnemen op het gebied van lichamelijke belasting, of stressfactoren. Dat gaat in een moeite door. Zo simpel is het eigenlijk.
Sociale innovatie in personeelsbeleid
HRM beleid wordt vaak beperkt tot: hoe maak ik het aantrekkelijk voor de mensen? Maar om productiviteit en klanttevredenheid te halen moet je juist het werk op een zodanige manier organiseren dat die resultaten worden bereikt. Daar kunnen werkgevers en werknemers het prima samen over hebben.
[kolom_einde]
Mogelijkheden voor deeltijd, flexibele werktijden en zelfroosteren zijn vooral ook voor de huidige jongste generatie belangrijk. Geef ze die mogelijkheid dan. Ze hebben tegenwoordig allemaal een computer, een telefoon, een iPad. Laat ze maar onderling bepalen hoe ze het gaan aanpakken en eventuele problemen opvangen, bijvoorbeeld als iemand ziek is. Je zult zien dat de tevredenheid toeneemt en het verzuim afneemt.
Uit onderzoek blijkt ook dat ouderen flexibeler blijven en nieuw werk makkelijker aan kunnen als ze in de loop van hun werkzame leven al verschillende dingen hebben gedaan. Ze zijn dan ook beter in staat om nog nieuwe dingen te leren.
Variatie in het werk bieden is een van de dingen die je voor ouderen kunt doen, maar dan moet je vroeg beginnen. Bedrijven waar de gemiddelde leeftijd al hoog is, die kan ik alleen maar aanraden: ga met die zogenaamde oudere werknemers om de tafel zitten en vraag ze eens wat er in hun ogen nou moet veranderen om te zorgen dat ze met plezier tot hun 67ste hier kunnen werken? Durf dat nou eens te doen!
Soft Skills zijn voor softies
Er zullen altijd bedrijven blijven die denken dat sociale innovatie en dan met name de aandacht voor de zogenaamde soft skills voor softies is. Maar ik denk dat bedrijven die dat denken het moeilijk zullen krijgen. De klantwens verandert, concurrentie wordt groter. Dat is een gegeven. Kwaliteitswinst, innovatie is juist met soft skills te halen. Maar je moet het durven doen. Soft is dat beslist niet, het levert keiharde productiviteitwinst op.
Het vraagt natuurlijk wel van de leidinggevende dat hij erin gelooft. Dat hij een mentale slag maakt om zijn medewerkers echt als vakmensen te behandelen. En die vakmensen mee te laten praten over hoe het beter kan.
Frank Pot, Emeritus hoogleraar Sociale innovatie Radbout Universiteit Nijmegen. Voorzitter Adviesraad van het ‘European Workplace Innovation Network’