Patronen
Op de arbeidsmarkt van de technische installatiebranche (TI) vindt continu beweging plaats. Elke dag zijn er mensen die de branche instromen en mensen die de branche uitstromen. Bovendien zijn er binnen de branche elke dag werknemers die van het ene naar het andere TI-bedrijf overstappen. In deze bewegingen zit een aantal vaste patronen. We zetten de belangrijkste patronen op een rij.
Bedrijfswisselaars: elk jaar stapt 8-10% van de TI-werknemers over van ene naar andere TI-bedrijf. Er zijn elk jaar veel werknemers die van het ene naar het andere TI-bedrijf overstappen, omdat ze daar een betere functie kunnen krijgen, betere toekomstperspectieven verwachten, minder reistijd kwijt zijn, etc.. In de laatste 10 jaar gaat vrijwel steeds op dat tussen de 11 en 15 duizend TI-werknemers van het ene naar het andere TI-bedrijf overstappen
Naast bedrijfswisselaars elk jaar veel instromers in en uitstromers uit de TI-branche. TI- werknemers die van het ene naar het andere TI-bedrijf overstappen maken elk jaar zo’n 30 tot 40 procentuit van alle bewegingen op de TI-arbeidsmarkt. Naast deze bedrijfswisselaars zijn er elk jaar veel instromers in en uitstromers uit de technische installatiebranche. Deze personen stappen vanuit andere sectoren, vanuit opleidingen of vanuit een uitkering over naar een baan in de TI of ze verlaten de TI om in een andere sector te gaan werken, (opnieuw) opleiding te gaan volgen of met pensioen te gaan. Of ze worden werkloos.
Omvang van de instroom en uitstroom varieert met conjunctuur. Het aantal instromers en uitstromers in de TI-branche varieert in de periode 2003-2013 aanzienlijk. In jaren met een gunstige conjunctuur zoals 2007 zijn er beduidend meer instromers en uitstromers dan in de eerdere en latere jaren. Zo zijn er in 2007 ruim 28 duizend instromers, terwijl er dat in 2006 25 duizend waren en in 2005 20 duizend.
Schoolverlaters vormen maar klein deel van alle in- en uitstromers. Het aantal schoolverlaters dat jaarlijks van de opleiding overstapt naar een baan in de technische installatiebranche is steeds ongeveer 15-17% van de totale jaarlijkse instroom. Aangezien het aantal jaarlijkse instromers sterk varieert – afhankelijk van de conjunctuur – varieert ook het aantal instromende schoolverlaters aanzienlijk over de jaren, maar hun aandeel in de instroom is wel steeds 15-17%.
Grootste deel van de in- en uitstroom bestaat uit werkenden. De meeste bewegingen op de TI-arbeidsmarkt kunnen getypeerd worden als van-werk-naar-werk mobiliteit. Werkenden nemen elk jaar ongeveer 70% van de mobiliteit op de TI-arbeidsmarkt voor hun rekening. Het gaat hierbij vooral om werknemers die vanuit een andere branche overstappen naar de TI-branche, en omgekeerd. In mindere mate gaat het om werknemers die het werken via een uitzendbureau verruilen voor een vaste of tijdelijke baan bij een TI-bedrijf, of omgekeerd.
Ook kan het werknemers betreffen die vanuit een werkloosheidssituatie weer aan de slag gaan in de TI-branche, of juist omgekeerd vanuit een baan in de TI-branche in een werkloosheidssituatie terecht komen. En, tenslotte, gaat het in een aantal gevallen om zzp’ers die hun werk als zelfstandig ondernemer zonder personeel inruilen voor een baan in loondienst in de TI, of omgekeerd om TI-werknemers die hun baan inruilen voor een positie als zzp’er.
Onderscheid schoolverlaters en zij-instromers
Onder schoolverlaters verstaan we alle personen die van school/opleiding overstappen naar de TI-branche. Onder schoolverlatersinstroom worden meestal instromers verstaan die aansluitend aan het afronden van een vakopleiding of branchegerichte opleiding gaan werken. [kolom_einde]
De technische installatie trekt voor de positie van leerling monteur echter vaak vmbo gediplomeerden aan en laat die dan vervolgens via de beroepsbegeleidende leerweg – 4 dagen werken in de bedrijfspraktijk en 1 dag naar school – een mbo-vakopleiding doen. Vandaar dat we hier alle personen die direct van school overstappen naar een baan in de TI-branche als schoolverlaters aanduiden, dus ook de personen die op dat moment nog geen vakopleiding afgerond hebben, respectievelijk wel een vakopleiding afgerond hebben maar niet voor een van de functies in de TI-branche.
Onder zij-instromers verstaan we alle andere personen, dus alle personen die niet direct van school/opleiding overstappen naar de TI-branche. Onder zij-instromers worden meestal werknemers verstaan die vanuit een andere sector overstappen naar de TI-branche. Wij hanteren de term zij-instromer wat ruimer, namelijk voor iedereen die niet van school/opleiding naar de TI-branche overstapt.
Intrasectorale en intersectorale mobiliteit
Het onderscheidintrasectorale en intersectorale mobiliteit wordt uitsluitend gebruikt om twee verschillende patronen bij de wisselingen van bedrijf aan te duiden. De term intrasectorale mobiliteit wordt gehanteerd voor werknemers die van het ene naar het ander TI-bedrijf overstappen. Deze werknemers zijn wel mobiel, maar zij blijven daarbij binnen de TI-branche. De term intersectorale mobiliteit wordt gehanteerd voor werknemers die van een TI-bedrijf overstappen naar een bedrijf in een andere sector, of voor werknemers die vanuit een andere sector overstappen naar een TI-bedrijf.
Auteur: Harry van den Tillaart