Meer dan twee derde van de installatiebedrijven heeft ambities om Nederland te helpen verduurzamen en innovatieve techniekconcepten te ontwikkelen.
Binnen het personeelsbestand van de installatiebedrijven vragen deze ambities vaak om nieuwe of andere kennis en vaardigheden. Bedrijven lossen dit op door scholing van hun werknemers en door inhuur van specialistische zzp’ers of door buiten de eigen sector op zoek te gaan naar nieuwe medewerkers met de gewenste kennis.
Tegelijkertijd hebben de bedrijven te maken de realiteit van een steeds krapper wordende arbeidsmarkt. Bedrijven geven aan dat het werk hierdoor steeds vaker vertraging oploopt of zelfs helemaal blijft liggen. Voor de bedrijven en de brancheorganisaties ligt hier een forse uitdaging om op zoek te gaan naar manieren om de wervingskracht te vergroten of naar alternatieve groeistrategieën.
Maatschappelijke ontwikkelingen
Omdat de bouw weer aantrekt hebben de bedrijven in de technische installatiebranche sinds vorig jaar te maken met een forse toename van werk. Bij 64 procent is de werkvoorraad (veel) groter dan een jaar geleden. Daarbij speelt ook een rol dat de techniek een steeds groter onderdeel is van oplossingen voor maatschappelijke thema’s.
Uit de bedrijvenenquête van OTIB blijkt dat 60 procent van de installatiebedrijven concreet bezig is met werkzaamheden op het terrein van alternatieve energiebronnen en duurzaam bouwen. En op korte termijn verwacht meer dan de helft van de bedrijven ook bezig te zijn met prefab of conceptueel bouwen en de transformatie van kantoorpanden. Daarnaast is de installatiebranche nauw betrokken bij de energietransitie, circulair bouwen, groene energieopwekking en techniekconcepten binnen de zorg die ouderen kunnen ondersteunen in bijvoorbeeld het langer zelfstandig thuis blijven wonen. ‘Internet of things’ is een snelgroeiende ontwikkeling waarbij veel data beschikbaar komt die verzameld en gebruikt kan worden in beheer, onderhoud en beheersing van bedrijfsprocessen. TI-bedrijven bouwen mee aan de voorzieningen hiervoor en gebruiken het zelf ook steeds vaker binnen hun dienstverlening.
Innovatie
Gegeven de inzet van de TI-bedrijven bij deze vernieuwingen verbaast het dan ook niet dat bijna de helft van de bedrijven in de enquête aangeeft bezig te zijn geweest met een technologische innovatie. Bijvoorbeeld met de introductie van een nieuw of verbeterd product of dienst, of met het verbeteren van het proces voor het produceren van goederen of het leveren van diensten. Iets minder dan de helft van de bedrijven heeft een niet-technologische innovatie doorgevoerd, zoals een organisatorische verandering of de introductie van een nieuwe of verbeterde marketingmethode. Bij de innovatieve bedrijven hebben medewerkers vaak nieuwe taken gekregen, taken die eerder niet in het bedrijf gedaan werden. De innovaties en maatschappelijke ontwikkelingen vragen dus niet alleen om méér medewerkers maar ook om medewerkers met andere, nieuwe kennis en kunde.
Andere werkwijzen
Dit valt samen met de ontwikkeling dat de techniekbedrijven binnen hun eigen organisatie nieuwe werkwijzen gaan toepassen, of op zoek gaan naar een ander rol in de keten of samenwerking met anderen. Werken met een BIM blijkt een belangrijke aanjager hierbij. In de hele bouwkolom zien we een toename van digitalisering en juridisering.
Rollen van TI-bedrijven
Om mee te kunnen gaan in alle nieuwe ontwikkelen zullen TI-bedrijven andere posities in moeten nemen, zowel richting de klant als richting hun collega’s in de bouwkolom. De posities die de TI-bedrijven kunnen innemen zijn in een eerdere studie voor OTIB onderscheiden aan de hand van een viertal rollen: de assembler, de provider, de creator en de integrator.
De TI-bedrijven blijken deze rollen te herkennen. Nog steeds zien veel TI-bedrijven zich voornamelijk als assembler: zij leveren en monteren installaties, maar een groeiend aantal bedrijven lijkt zich thuis te voelen in de rol van integrator. Slechts een beperkt deel van de bedrijven herkent zich het best in de rol van operator/provider of van creator.
Het grootste deel van de bedrijven verwacht dat ze over vijf jaar nog in dezelfde rol zullen opereren. Maar zo’n tien procent van de bedrijven verwacht te zullen overstappen naar een andere rol. Meestal is dat een overstap van assembler naar de integrator of de creator rol. Ook de overstap naar een andere rol vraagt om nieuwe kennis binnen de organisatie.
Kennis en vaardigheden
Praktisch alle bedrijven besteden actief aandacht aan het actueel houden van kennis en kunde via kwalificering van het eigen personeel.
Ook voor die medewerkers betekent dit dat ze zich nieuwe kennis en kunde eigen moeten maken om de taken te kunnen uitvoeren.
Vaak gaat het daarbij om het verwerven van kennis over nieuwe duurzame technieken.