Ook in 2014 is het aantal werknemers en bedrijven in de branche gedaald. Signalen uit de bedrijvenenquête lijken echter te wijzen op een langzaam herstel van de markt. Zo stabiliseert de werkvoorraad en ook het aantal vacatures neemt niet meer af.
Aantal bedrijven en medewerkers daalt in 2014
In lijn met de algehele economische conjunctuur is het totaal aantal TI-bedrijven sinds 2008 fors gedaald. Van 8.698 naar 8.014 bedrijven in 2014. Dit heeft ook gevolgen voor de werkgelegenheid. Eind 2014 werken er nog 120.500 werknemers met een vast of tijdelijk contract in de TI-branche. Dat is bijna 20.000 minder dan in 2008. Het gaat daarbij vooral om werknemers in de installatietechniek. Het aantal werknemers in de elektrotechniek daalt veel minder sterk en de koeltechniek lijkt zelfs helemaal geen last te hebben van de crisis. Het aantal werknemers in dit vakgebied blijft al jaren stabiel. In 2014 worden er nog steeds vaste krachten ontslagen wegens tekort aan werk maar wel minder vaak dan in 2013. Daarbij gaat het vaker om (eerste) monteurs dan om leerling-monteurs.
Ontslagen werknemers niet terug in dienst
Opvallend is dat ruim de helft van de ondervraagde bedrijven die medewerkers hebben moeten ontslaan aangeeft deze werknemers niet terug in dienst te willen nemen als het werk weer aantrekt. Ondernemers geven hiervoor verschillenden redenen op. Bijvoorbeeld
het wegvallen van gespecialiseerd werk, maar ook tekort aan motivatie, niet in de bedrijfscultuur passen of gebrek aan capaciteiten en leervermogen.
Hier en daar toch nog overschot
Een klein aantal bedrijven geeft aan toch nog een overschot aan personeel te hebben. Dit betreft voornamelijk monteurs. Ruim de helft van deze bedrijven leent hun personeel in dat geval tijdelijk uit aan andere bedrijven. Een op de tien bedrijven zet overtallige medewerkers aan het werk binnen het bedrijf op klussen die anders niet zouden worden gedaan. Heel incidenteel laten bedrijven werknemers minder uren maken of hun extra tijd aan scholing en opleiding besteden.
Lichte stijging aantal vacatures en werkvoorraad
Ondanks de economische laagconjunctuur heeft toch een deel van de bedrijven (15%) een of meerdere vacatures open staan. Dit zijn hoofdzakelijk moeilijk vervulbare vacatures.
Het totaal aantal vacatures is nog maar een kwart van het aantal vacatures eind 2010 maar de laatste drie jaar blijft het wel stabiel, rond de 2.200 vacatures eind 2014.
De meeste vacatures zijn voor monteurfuncties. Opvallend is dat er wel vacatures zijn voor leerling-monteurs terwijl opleidingen aangeven dat het nog steeds erg lastig blijkt om leerwerkplekken te vinden. Bij de moeilijk vervulbare vacatures gaat het vooral om technische staffuncties zoals engineers, werkvoorbereiders, calculators en tekenaars en dan met name in de ICT en beveiliging. Dat het aantal vacatures niet verder daalt en de werkvoorraad eind 2014 voor het eerst sinds de recessie weer licht is gestegen van 15 naar 16 weken wijst erop dat de markt voor TI-bedrijven zich gaat herstellen.
[kolom_einde]
Minder bedrijven op zoek naar nieuwe markten
De afgelopen jaren zagen we dat TI-bedrijven vaker op zoek gingen naar nieuwe producten of markten. Deze trend heeft zich in 2014 niet voortgezet. De bedrijven die wel uitbreiding zochten van hun producten of diensten doen dat vaker binnen de installatiesector dan daarbuiten.
In de bedrijven enquête is ook onderzocht in hoeverre bedrijven problemen ondervinden bij het uitvoeren van werkzaamheden. Opvallend is dat bijna een kwart van de bedrijven bij haar werknemers een kwalificatie probleem signaleert of vindt dat medewerkers niet breed genoeg inzetbaar zijn. Tegelijkertijd blijkt dat in 2014 minder bedrijven (extra) tijd aan scholing/kwalificering van medewerkers hebben besteed dan in het jaar daarvoor.
Toekomstverwachtingen TI-bedrijven
Als de werkvoorraad verder toeneemt verwachten de meeste bedrijven dat ze dit in eerste instantie zullen opvangen met flexibele medewerkers. Daarbij blijven ze wel trouw aan de manier waarop ze dat altijd al deden, hetzij met inleners of hetzij met tijdelijke contracten.
Ongeveer twee derde van de bedrijven doet ook wel eens beroep op een ZZP’er. Zowel het aantal ZZP’ers als de bedrijven die er gebruik van maken blijft de laatste jaren vrij stabiel. Alleen de frequentie waarop er beroep op ZZP’ers wordt gedaan is eind 2014 licht gestegen ten opzichte van 2013.
Ruim 40 procent van de bedrijven geeft aan de komende twee jaar weer vacatures te verwachten. Deze bedrijven geven aan dat dit vooral vacatures op niveau mbo-3 en/of mbo-4 zal gaan.
Bijna de helft van de bedrijven verwacht voor de toekomst een behoefte aan bepaalde technische specialismen. Vooral brand- en inbraak beveiliging maar ook ICT, domotica en duurzaamheid/energie.
Download hier het verslag Arbeidsmarkt technische installatiebranche 2014